De grote finale, deel 3 - Einde Cambodja, nieuw begin in Europa!

Hey allemaal,

Daar ben ik alweer zoals beloofd en dit keer het laatste deel, met de gebeurtenissen van 2015 en een vooruitblik naar "de grote verhuizing" van 2016. Voor velen kwam het als een verrassing en alleen mijn familie was nog op de hoogte. Ik kom terug naar Europa en dit keer met een compleet gezin! Welteverstaan mijn vriend Dara en ons kleine viervoetertje "Pichu", waarover straks meer. Maar eerst terug naar waar we in deel 2 gebleven waren.

Ik mag ook mee!

Eind Januari 2015:

Nadat mam weg was viel ik toch even in een klein gat. Met name omdat ik nog behoorlijk zwak was na de operatie en omdat ze vooral die laatste week nog alles voor me uit handen nam. Dara is (zacht uitgedrukt) niet de vlotste, al deed hij wel ietsje meer zijn best. Meer dan eens nam ik teveel hooi op mijn vork en meestal later op de dag moest ik dat dan weer met uitputting en pijn bekopen. Middagdutjes waren een must en gelukkig begon ik me richting Februari wat beter te voelen.

Ogen vallen dicht van vermoeidheid na 'n dag werken

De ouders van Dara waren ook aangekomen voor een lange vakantie (6 weken) en bleven bij ons logeren gedurende die tijd. Ze wonen al sinds 2003 in Amerika bij de oudste zus van Dara met haar man en twee kinderen. Hele aardige mensen alleen communiceren gaat wat moeizaam. Ondanks dat ze daar al zo lang wonen spreken ze nauwelijks Engels. Ze wonen in een buurt waar veel Cambodjanen wonen die er vooral sinds de gruwelperiode van de "Rode Khmer" naar toe zijn gevlucht, dus eigenlijk is er van inburgering geen sprake. Ik moet eigenlijk zwijgen want doordat ik op mijn werk en thuis ook alleen maar Engels praat is mijn Cambodjaans puur de hoog noodzakelijke basis.

Ouders van Dara aan de kook. Ah nee, geen vis in mijn vijzel... te laat!

Desondanks hebben we een gezellige tijd gehad. We zijn samen een weekendje naar Kampot geweest (een van de mooiste en meest groene provincies van Cambodja), waar we het landgoed van onze vrienden Seca en Enric bezochten en de heerlijke verse natuurlucht inhaleerden. Ook thuis was het een levendige boel, want ook de tweede zus van Dara (Dary) met haar man (Thoeun) en zoontje (Oudom) kwamen geregeld over de vloer en dat letterlijk. Cambodjanen vinden het namelijk prettig om op een harde stenen vloer (in kleermakerszit) hun spijzen te nuttigen. Ik hou dat amper 10 minuten vol want dan krijg ik al verlammingsverschijnselen en pijnlijke enkels. Ik zit met mediteren zelfs op twee kussens waarvan één speciaal voor mijn enkels. Zo had ik ook een goeie smoes om niet de hele tijd tegen die vissenoogjes aan te hoeven kijken.

Dara en Seca halen gekkigheid uit

Natuur...oh yesss!

Samen met mijn Cambodjaanse familie

Enige punt waar ik behoorlijk moeite mee had was de continue aanvoer van vlees en vis vanuit de markten, vooral tijdens de viering van Chinees nieuwjaar. Als veganist heb ik daar een bepaalde teerhartigheid voor ontwikkeld. Dara snapt dat inmiddels (na behoorlijk wat gezeur en confrontaties mijnerzijds) en weet hoe ik het wil hebben. Het was net een slagerij thuis en met mijn perfectionistische trekjes (ik heb bijvoorbeeld mijn eigen snijplank waar absoluut geen vlees op mag) liep ik af en toe als de keuringsdienst van waren door de keuken. Ondanks de uitleg van Dara, heb ik toch een aantal met bloed en vleessappen besmeurde keukenspullen vervangen na hun vertrek. Ik zag hoe de zus van Dara een vis zijn kop afsloeg op mijn groenteplank en Dara in paniek "nee, die is van Leon schreeuwde" en hem vervolgens als een dolle met chloor begon te schrobben. Ik moest er wel stiekem (van binnen) om lachen, terwijl ik serieus bleef toekijken. Bij de buren werden ondertussen honderden varkens aan de lopende band geslacht voor de festiviteiten (en gewoon buiten op straat schoongemaakt), ik sloeg op een bepaald moment op de vlucht want ik kon het geschreeuw niet meer aanhoren.

Niet echt mijn eetstijl, gezellig is 't wel...maar na 10 minuten: Kreupel!

Nog levende kippen naast hun reeds gekeelde familieleden

Honderden speenvarkens aan rekken bij mij voor de deur

Zojuist geslacht varkentje wordt op de stoep schoongemaakt

Ik kan er niks aan doen, het zit in mijn karakter en bovendien is het bacteriologisch ook niet gezond. Ik heb niet voor niks in de afgelopen 6 jaar diverse voedselinfecties gehad, om maar te zwijgen over Dara zijn aanhoudende maagproblemen en het daaraan gelinkte medicijngebruik (of beter geformuleerd; misbruik). Van de andere kant ben ik ook niet té hygiënisch. Ik eet wel eens iets van de vloer en gebruik nauwelijks desinfecterende producten. Je moet ook nog wat natuurlijke weerstand op kunnen bouwen. Vlees en vis zijn wel supervers in Cambodja. Dieren worden voor je ogen geslacht (een van de redenen waarom ik uiteindelijk geen vlees meer wilde eten) maar worden vervolgens op de markten de hele dag bij tropische temperaturen bewaard. Sommige kooplui leggen het inmiddels op ijs, maar hygiëne-wetten zijn er geen. Ben ik toch even een partij blij dat ik me om zulke infecties niet meer druk hoef te maken. Lang leve mijn veganisme! Het volgende filmpje dat ik zelf op de markt maakte, is niet geschikt voor gevoelige magen.

Zes weken na de operatie voelde ik me ineens topfit en besloot om een nieuwe fysieke uitdaging aan te gaan... hardlopen. Opbouwen in 12 weken (3 keer per week) naar 5 kilometer en met succes: bij de laatste run (nummer 36) liep ik al bijna 7 kilometer in iets meer dan 40 minuten. Ook pikte ik mijn calisthenics training weer langzaam op. Voor yoga moet ik nog tijd zien in te ruimen en voor zwemmen kan ik sinds mijn nieuwe werk helaas geen tijd meer vrij maken. Ik voelde me in elk geval weer enorm goed.

Maart:

Inmiddels was mijn goeie vriendin Maria uit Italië aangekomen, mijn grote inspiratie. Sinds 2008 ging ik al met haar naar "home of peace",  het weeshuis voor kids met HIV. Inmiddels was zij er ook achter dat alle kinderen inmiddels overgeplaatst waren naar tehuizen ver buiten de stad. "Het is spijtig en doet pijn, maar dit is mijn laatste jaar", zei ze ontroerd. Inmiddels is Maria 68 en heeft veel last van artrose. Alleen in de stad kan ze zich behelpen, want het platteland is nog altijd te onderontwikkeld en kent weinig voorzieningen en dus moest ze "haar kids" loslaten. Na 13 jaar kwam het voor haar tot een einde. Mij maakte hetzelfde gevoel meester. Ik wist dat ik langzaam afscheid moest gaan nemen van mijn geesteskindje, mijn project, en "mijn kids". Ik heb ze in 6 jaar tijd van peuters en kinderen tot opgeschoten kids en tieners zien opgroeien.

Maria bekijkt het foto-album van een van de jonge moeders

Met z'n drieën spelletje spelen op één telefoon

Samen bezochten we het HIV-dorp in de provincie "Kampong Speu". Gek genoeg gierden de zenuwen door mijn maag, alsof ik naar een sollicitatiegesprek moest. In de tuktuk, eerst over de weg en daarna nog een flink aantal kilometers over een hobbelende stoffige landweg. Ik voelde de droogte in mijn ogen prikken (ik draag zelden een zonnebril) en de middaghitte maakte dat mijn shirt aan mijn lijf plakte. Gelukkig dat ik wel een stofmaskertje voor had anders had ik rode modder opgehoest. Later thuis in de douche stroomde de aan mijn huid vastgekoekte rode modder, een mengsel van zweet en stof, als lava naar het doucheputje.

Woonunit

Rondleiding over de farm

Aangekomen bij de omheinde leefgemeenschap klonk het lawaai van de enthousiaste kinderen als supporters in een voetbalstadion. De kleinsten kronkelden om mijn armen en benen en kleefden als klittenband aan me vast. We werden ontvangen door John en zijn vrouw Kathy die de "toko" runnen, onder de naam "New hope for Cambodian Children". Het viel meteen op dat alles veel beter geregeld was dan bij de zusters. Schoner, gericht op de toekomst met veel scholing en zelfs de kids zagen er opmerkelijk verzorgd uit. Ik wil geen organisaties zwart maken, maar ik ben al sinds mijn eigen ervaringen van mening dat het bij grote Katholieke organisaties met name gaat om "zieltjes winnen" voor het geloof en de rest is van ondergeschikt belang. Ondanks dat is het niet te ontkennen dat deze kids nog altijd beter af waren in een weeshuis, dan op straat. Kinderen met HIV zijn als een schandvlek voor families en erover praten is nog altijd een maatschappelijke taboe.

Hoe kun je deze kinderen nou in de steek laten?

John en Kathy vielen niet zo in de smaak bij Maria. Met name Kathy, want toen ze een gesprek tussen John en Maria continu onderbrak en Maria er wat van zei was ze zwaar beledigd en gedroeg zich als een stijfkoppige tiener die zojuist door haar ouders geopperd werd om voor het donker thuis te zijn. Ik kon zelf niet zo goed tegen het grootspreken wat beiden kennelijk deden als een vorm van sport. "Wij hebben dit gedaan en wij hebben zus gedaan, want zonder ons..." en zo ging de blablabla nog een half uur door. Ik ben sterk van mening dat als je iets van harte doet, je er niet over hoeft op te scheppen, maar goed... niet iedereen is uit hetzelfde hout gesneden. Bovendien komt het geld van donaties en niet uit hun eigen zak. Toegegeven, er gebeuren daar hele mooie en goede dingen, dat buiten kijf. Kinderen vanaf 8 jaar krijgen hun eigen stukje grond om gewassen op te verbouwen en de opbrengst is zakgeld. Een leuk initiatief waarmee ze hun eigen verantwoordelijkheden leren.

De leg-schuur

Een zeug in haar zwangerschapskrat gevangen kijkt me diep in mijn ogen

Ik zie ze liever in een wei huppelen

De gemeenschap is ingedeeld in groepen. Elke groep heeft een wijkje in een andere kleur, waarvan elk met een centrale keuken, ontspanningsruimte, wasruimte en slaap/woongedeelte. Daarnaast een heuse eierboerderij en varkensfokkerij, iets waar ik als veganist minder goed tegen kan, maar ok... de dieren werden in elk geval redelijk goed verzorgd. Na de rondleiding die werd gedaan door een van de oudere kids, wat spelletjes gedaan en liedjes gezongen. Terwijl de zon begon te zakken namen we weemoedig afscheid van onze hartendiefjes. Maria was zichtbaar aangeslagen en we wisten niet zo goed meer wat tegen elkaar te zeggen. We bezochten de jongens bij de broeders nog een tweetal keren. We schilderden en speelden domino (en Pitou, een muzikaal getalenteerde jongen van 19 speelde voor ons op zijn gitaar) en toen zat het erop voor Maria.

Maria leidt de domino (vals)spelers :-)

Jongens bij de broeders schilderen Pichu na

Pitou speelt een zelf geschreven deuntje voor ons

Alvorens ik terug naar Europa vertrek, wil ik nog een laatste keer op bezoek gaan om wat leuke foto's voor Maria en mij te maken. Helaas was Pet, onze lieveling die al zo lang ziek was en op het nippertje aan de dood was ontsnapt, in het ziekenhuis voor een behandeling. Maria zal ik in Cambodja helaas niet meer zien, ze gaat alleen nog maar naar India, waar ze zwaar lichamelijk gehandicapte kinderen bezoekt. Ik zal haar in Italië moeten gaan opzoeken, maar ja, dan heb ik ook weer een reden om daar een keer naar toe te gaan.

April:

Omdat Dara alweer maanden op rij met zijn maag kampte, besloten we tijdens Cambodjaans nieuwjaar naar het ziekenhuis in Ho Chi Minh (het voormalige Saigon) te gaan. Ondanks mijn reisplannen in 2009, was ik nog nooit in Vienam geweest. De gezondheidszorg is er stukken beter dan in Cambodja en erg betaalbaar. Als buitenlander krijg je overal voorrang omdat je ietsje meer betaalt en een tolk regelt alles voor je. Dara kreeg een compleet maagonderzoek met een endoscoop en ik liet een bloedonderzoek doen, want ik wilde weten of ik na een jaar veganistisch eten nog steeds gezond was. En warempel op een paar minieme tekorten na (ijzer en magnesium) en een fractie te hoog cholesterol (ik weet zeker dat het voor mijn veganisme veel hoger moet zijn geweest), was ik verder gezond.

Oude postkantoor (nog steeds in bedrijf)

Kijken, kijken...maar niet kopen!

Dara werd wederom van een enorme zak pillen en maagbeschermers voorzien en toen hadden we lekker vakantie. Omdat ik 4 dagen moest wachten op de vitamine B12 uitslag en omdat we er eenmaal toch waren besloten we om lekker te gaan genieten van alles wat de hoofdstad te bieden heeft. Oude postkantoor, Ho Chi Minh museum, Luxe winkelcentrum (uh...alleen maar kijken!) en de laatste dag met Ruby, de aardige receptioniste van ons hotel, een tempel-toer. Eerst een dik uur wachten want uiteraard ging niet alles vlekkeloos...platte band! Omdat de tempel nog gesloten was maakten we kennis met haar oma van 80 en kon Dara een dutje doen.

Ja hoor...'n platte!

Dara zijn favoriete positie

Ruby

Samen met Ruby's omaatje

Sssst...boeddha slaapt

Ho Chi Minh maakte me erg blij qua eten want Vietnam is bovendien een "Walhalla" voor vegetariërs. Tot slot dronk ik nog een alcohol vrij biertje (bavaria 0%, helaas alleen in citroensmaak), in Cambodja nergens te vinden. Sinds ik geen alcohol meer nuttig (al vanaf 2012), waardeer ik nog wel de licht bittere smaak van het gerstebrouwsel.

Hip veganistisch restaurant met heerlijke lekkernijen

Vegan versie van een Vietnamese "Pho"

Een ijskoude zonder alcohol

Intussen kreeg Dara er ook een nichtje bij. We zagen haar al toen ze net 10 minuten oud was. Ze werd bewaakt door haar grote broer, haha! Darita is haar naam.

Mei:

Ik had zojuist genoten van een 3-daagse school-trip naar Ratanakiri met al mijn collega's. Een rit van maar liefst 520 kilometer naar een natuurgebied dat helaas in een rap tempo wordt omgekapt en verbouwd tot rubberplantages. Tachtig procent van het oorspronkelijke oerbos is verkocht door middel van landconcessies, altijd maar weer draait het om geld en hebzucht. Ik werd er een beetje weemoedig van. Toch zagen we nog mooie stukken natuur waaronder een waterval met een ietwat griezelige touwbrug (wel veilig hoor, maar ik heb hoogtevrees) en genoten van een geweldig meer omringd met adembenemende natuur. Gelukkig goed schoongehouden, wat men in Cambodja niet over elke toeristische trekpleister kan verkondigen.

Op de touwbrug met mijn gekke blotevoets-loopschoenen

Waterval met gekke gezichjes

Ons hotel...nee grapje!

Duik in het meer

De dag na mijn terugkomst, zaterdag 16 mei... een zwart gat. Ik ging met volle moed rennen en ja... het ging lekker. Ik was net 10 seconden klaar of ik hoorde de "Viber-beltoon" in mijn oordopjes rinkelen. Ik keek op het scherm van mijn iPhone; Mam. Vreemd want 40 minuten daarvoor had ik haar net gezegd; "Ik ga rennen". Dit voelde niet goed. Ik pakte op en aan de andere kant klonk de stem van een diep verslagen moeder met verschrikkelijk nieuws; "Je oom Baer is dood!". Mijn warm gelopen benen verzuurden ter plekke en konden mijn lichaam plots niet meer dragen. Ik zakte door mijn knieën, belandde op de stoeprand en begon ongecontroleerd te huilen.

Baer op zijn 50e verjaardag

Het lukte mam om mij uiteindelijk te bedaren. Om me heen keken passerende Cambodjanen me dromerig aan alsof ze nog nooit iemand in tranen hadden gezien. Het kon me niks schelen. Nu nog terwijl ik dit schrijf, voel ik het ongeloof bij het horen van de bevestiging van zijn dood. De hoop die ik had verzameld om hem nog in levende lijve te zien, toen onze verhuisplannen eenmaal 100% zeker waren, verdween als sneeuw voor de zon. Herinneringen schoten door mijn hoofd. Ik was altijd kind aan huis geweest bij Baer en Gerry. Toen we in dezelfde flat in de molenbossen woonden, maar ook later op de Zand-Arabieweg en uiteindelijk op de St.Urbanusweg. Als een extra paar ouders waren ze er altijd voor mij. Verwend waren we.

Baer tijdens de "Genuujse" optocht

Ontelbare keren naar Bobbejaanland, Phantasialand en Traumlandpark toen we klein waren. De bere-gezellige wintersportvakanties en toptijden in Benidorm, Spanje. Toen we wat ouder waren, samen met de mannen naar de "Herrensitzung" in Eurdingen en optochten lopen met "de Venloose Vastelaovend" (Carnaval), altijd lol. Feesten in hun achtertuin en altijd oud en nieuw vieren met de hele familie. Ik kan mijn verjaardagen die ik in hun achtertuin mocht houden niet meer tellen. Alles kon, niks was te gek. Baer leefde voor die momenten, vooral als we allemaal samen waren genoot hij. Hij werd steeds vaker ziek, maar ook al kon hij niet zo hard meefeesten, hij zorgde dat hij er altijd bij was. Zelfs toen Gerry een keer om 6 uur 's morgens in bed tegen Baer zei (we waren nog steeds muziek aan 't draaien en luidkeels mee aan 't zingen); "Nu is het wel genoeg geweest, hè Baer?", had hij gezegd: "Och Ger, laot ze toch plezeer hebbe!" Baer hield erg van de simpele dingen des levens: een kaartje leggen met een pilsje erbij, voetbal kijken en later vooral genieten van zijn kleinkinderen en wandelen met zijn Chihuahua "Nala". Zo hou ik hem in mijn hart. Al die herinneringen ophalend, moet ik mijn tranen met man en macht bedwingen.

Oud en nieuw, heel wat jaren geleden...tijden die nooit meer terugkomen

Toen ik op maandag van mijn werk terugkeerde en onderweg diep in gedachten verzonken was, zag ik net niet hoe een malloot vanachter een geparkeerde auto in tegengestelde richting de weg op vloog. Wie het chaotische verkeer in Cambodja kent, weet wat ik bedoel. Hij kwam recht op me af, ik kon hem niet meer ontwijken en ging vol in de remmen. Mijn voorwiel sloeg om en ik ging onderuit. Als in slow motion voelde ik de steentjes van het asfalt over mijn huid schuren, gevolgd door een "krak"-gevoel, en daar lag ik. Mijn voet zat klem en toen ik opstond voelde ik dat er iets niet goed zat. Thuis aangekomen zag ik dat de teen langs de dikke teen scheef stond en de volgende twee begonnen ook op te zwellen. 's Avonds kon ik geen slaap vatten, mijn borstkast deed pijn (ribben zeer waarschijnlijk gekneusd) en zelfs ademen was een kwelling. De volgende 6 weken zou ik daarvan lusten. Eigenwijs als ik ben ging ik niet naar de dokter. Waarschijnlijk was die teen gebroken want hij buigt nu niet meer en staat nog steeds scheef. Voorlopig kon niet meer rennen, wat ik verschrikkelijk vond... en dus was ik weer terug bij af!

En zo staat ie dus nog steeds!

Ik zag de uitvaart via de camera's van het uitvaartcentrum op internet, een nieuwe service. Ik dacht er nog over om naar Nederland te vliegen om erbij te zijn, want een ticket zou er wel komen (zo zit mijn familie nu eenmaal in elkaar), maar er waren op dat moment alleen vluchten met tussenstops vanaf 40 uur! Dan zou ik zijn aangekomen als een zombie en daar zou niemand beter van zijn geworden. Snellere vluchten waren belachelijk duur en bovendien had Baer zelf er niks meer aan. De internet-crematie was van slechte kwaliteit en ik raakte geïrriteerd. Pas drie weken later keek ik de gedownloade versie opnieuw, met veel emotie. Dara was uit huis en ik liet me volledig gaan. Bij het zien van de steun die mijn naasten aan elkaar gaven, kromp ik in elkaar. De pijn was te diep om nog een keer mee te maken en van toen af aan wilde ik nog maar een ding: Dichterbij zijn. Al hoeft het niet om de hoek te zijn, 9500 kilometer verwijderd van alles wat je liefhebt is onoverbrugbaar in dit soort situaties. De onmacht en het verdriet blijven lang naslepen, je moet het alleen verwerken. Mezelf realiserend dat dit onvermijdelijk steeds vaker zal gaan gebeuren en in de wetenschap dat we allemaal steeds ouder worden wist ik dat ik terug moest. Nog even maar... ik kom eraan!

"Leeve Baer, rös noow maar zaach, de hebs genôg gevochte. We zulle dich noeijts miér vergaete. Dieke kösmoel".

Juli:

Mijn verjaardag was niet veel bijzonders en daar had ik ook geen behoefte aan. Met Dara lekker eten in een leuk nieuw vegetarisch restaurantje was goed genoeg. Ik vond dat ik een oppepper nodig had. Wie me kent weet hoeveel ik van muziek hou, dus besloot ik om mezelf een goeie koptelefoon te kopen. Speakers had met onze verhuisplannen natuurlijk geen zin meer. Ik begon weer te genieten en nam een dagje vrij om een na te denken over de eerste 40 jaar van mijn leven. Wat heb ik ervan gemaakt en wat wil ik nog bereiken?

Met muziek op mijn hoofd wandelen met Pichu

Mijn laatste project liep helaas ook ten einde en al was het financieel gezien een project van Jochen, de apsara school (AAA) waar we beiden veel tijd, liefde en (vooral Jochen met zijn stichting) geld in hadden gestoken sloot haar deuren. De familie deelde me mee dat steeds minder kinderen nog kwamen dansen omdat hun ouders wilden dat ze moesten meewerken voor het familie-inkomen óf een opleiding moesten gaan volgen (met vooral Engels) voor een betere kans op een degelijke baan in de toekomst. Cultuur wordt in de steeds moderner en zich steeds sneller ontwikkelende hoofdstad Phnom Penh van ondergeschikter belang. Een toekomst als klassieke danser(es) kan maar voor een bepaalde tijd geld in het laatje brengen en dat is waar alles om draait (en dat is ook wel te begrijpen)...dollars!

Helaas, het is voorbij...

De ruimte voor de meiden is inmiddels gesloten en daarmee is het enige nog lopende project voor mij ook over. Spijtig, ook voor de familie die deze cultuurschat in hun bloed heeft zitten, maar sommige dingen heb je niet in de hand. Reden te meer om de verhuizing serieus in gang te zetten. Stichting Cambodja-kids, mijn geesteskind, zal blijven bestaan al moet ik gaan nadenken wat ik er precies mee zal gaan doen. Mijn vaste sponsoren zijn al geïnformeerd (die waren nog op één hand te tellen) en "de reis naar een nieuw begin" gaat nu even voor.

September:

Op de 10e was het zover...Philippe Mattioni van vermaarde Venlose culinaire stek "Chez Philippe" kwam een paar dagen op bezoek. Na zijn pensionering, het uit handen geven van zijn "parade-paardje"en een moeilijke tijd in zijn persoonlijke situatie, kwam hij met zijn rugzak 6 weken door Azië reizen. Thailand, Laos en Cambodja. Dara regelde een mooie prijs in het hotel waar hij werkt en samen gingen we erop uit. Naar het Frans cultureel centrum swingen op het pompende ritme van een hippe ska-band. 's Zondags (Dara moest werken in Siem Reap, meer dan 300 km verderop) had ik een kleine "city tour" geregeld. Achterop mijn brommer naar plekjes die de gemiddelde toerist niet te zien krijgt.

Pilsje (ik tonic) bij het Frans cultureel centrum van Phnom Penh

Het toekomstige centrum aan de overkant van de rivier. Espresso'tje bij de bakker, een shiatsu massage door blinde masseurs, pilsje (ik een lemon-soda) langs de boulevard om te schuilen voor de regen. Daar na nog even een pitstop thuis (rondleiding door ons stulpje) en vegetarisch dineren in mijn favoriete lokale restaurant. Ik koos wat typische streekgerechten en verrassend genoeg vond Philippe het erg bijzonder en lekker. Als culinaire kenner was hij vooral gecharmeerd van de gefrituurde gefermenteerde tofu (letterlijk "stinkende tofu") terwijl zijn dieet als connaisseur van de Franse keuken toch vooral uit dierlijke mondkost bestaat.

Philippe volgde Dara met de bus naar Siem Reap, waar Dara al een kamer voor hem paraat had. Dara had als klap op de vuurpijl nog net twee tickets gekregen van een cliënt voor de nieuwste travestietenshow. Philippe genoot met volle teugen en moest bekennen dat ze toch wel erg goed "gelukt" waren. Jammer dat ik er niet bij kon zijn, maar we zien elkaar vast nog in Venlo: "Santé Philippe!"

Tijdens die bewuste massage met Philippe, had ik een helder moment van inspiratie. In 2007 had ik in Chiang Mai (Thailand) een cursus "grondbeginselen van Thai-massage" gedaan. Dit was een erg intensieve cursus geweest, maar had me erg goed gedaan. Helaas, eenmaal terug in de dagelijkse economische molen in Nederland was ik alles weer snel vergeten en kwam er niks van oefenen...ik heb dat altijd heel erg jammer gevonden en heb er vaker over gedacht om ooit de hele cursus af te gaan maken. Dit liet me niet meer los. Ik vond boeken en artikelen over Thai massage en zocht informatie over de cursus op en voelde dat dit het was.

Een stevige "seeing hands" massage

Mijn carrière als leraar Engels hier in Cambodja is moeilijk om te zetten naar een baan in het onderwijs in welk Europees land dan ook. In 2010 was ik (zonder relevant diploma) aangenomen op een internationale school omdat mijn kennis van de Engelse taal en uitspraak in relatie tot het werken met kinderen relevant genoeg was. In de afgelopen 5 jaar heb ik met alle mogelijke leeftijdsgroepen gewerkt en mezelf ontwikkeld en opgebouwd. In Cambodja kan ik bij elke school op elk moment terecht, zeker nu ik een werkvergunning heb. In Europa is dit helaas andere koek en is 5 jaar werkervaring niet genoeg. Bovendien moet ik dan in een andere taal dan het Nederlands (dat leg ik zometeen uit) gaan lesgeven.

Een restaurant gaat 't em niet meer worden!

Het vrijwilligerswerk hier in Cambodja heeft een ander mens van me gemaakt. Ik zou niet meer willen werken, zonder ook af en toe iets aan de samenleving terug te geven. Een gewone 9 to 5 situatie zou me ongelukkig maken en ook mijn oude horeca-banen worden bemoeilijkt door een belangrijk aspect; "ik wil niet meer met dierlijke producten werken". Aangezien er niet zo gek veel veganistische restaurants zijn, wordt dat een ingewikkelde zaak. Vandaar dat deze inspiratie twee kanten van mijn toekomstige probleem belichtte. In welke sector wil ik werken en hoe kan ik iets betekenen voor minder bedeelden in welk aspect dan ook? En zo kwam ik op het volgende idee:

Als ik de volledige cursus "Thai-massage therapeut en onderwijzer" zou gaan volgen kan ik beide obstakels in een klap uit de weg ruimen. Naast het werk als massage therapeut wil ik wekelijks of tweewekelijks in de weekenden in verzorgingstehuizen massages aanbieden aan mensen die het nodig hebben. Ik zoek momenteel organisaties waar ik deze massages kan gaan aanbieden en tips zijn welkom. Denk hierbij aan kinderen met spasmen en ouderen. Uit diverse artikelen die ik op internet vond blijkt dat bijvoorbeeld het losmaken van de spieren bij mensen met spasmen of gewoon vastzittende spieren bij ouderen, pijn aanzienlijk kan verlichten en mobiliteits-bevorderend kan werken. Bij Thai massage bleek het zelfs beter te werken dan reguliere massages. Deze effecten kunnen na 3 behandelingen tot wel een volledige week aanhouden. Daar zou ik zielsgraag aan willen meewerken. Hoe ik dat in elkaar wil gaan steken, dat zometeen.

Nu dan... waarom praat ik steeds over Europa en niet Nederland? Dara en ik zitten in een lastig parket, zeg maar een uitzonderlijke situatie. De gemiddelde Nederlander weet wel hoe moeilijk het is om met een derde-lander (iemand van buiten de EU) in je eigen vaderland te gaan wonen, daar heeft de politiek wel voor gezorgd. Bovendien wonen wij al samen ik in tegenstelling tot de meeste stellen die een immigratie-traject willen aangaan, alleen dan niet in Nederland. Om in de nabije toekomst samen in Europa te kunnen gaan wonen, is het gemakkelijker om in Duitsland te gaan wonen omdat ik dan als EU-onderdaan word beschouwd en ik me vervolgens op de Europese wetten (en dus vooral rechten) kan beroepen, deze zijn erg gunstig met betrekking tot gezinsherenigings-procedures.

Dit wordt ook wel de Duitsland-route genoemd. In eerste instantie dacht ik aan België met name omdat dat voor mijzelf qua taal handiger is, maar daar ken ik niemand en daar zitten nog wat haken en ogen aan. Daarnaast is de economie in Duitsland een stuk sterker, de gezondheidszorg is beter geregeld en de Duitse taal is voor mij nauwelijks een probleem. Plus Duitsland heeft toch wel een aantal leuke steden en heeft (je verwacht het misschien niet) een soepel vreemdelingenbeleid. Alleen is de Duitse humor niet de allerbeste ;-)

Ondertussen was er een kink in mijn relationele kabel gekomen. Dara oefende druk op me uit om zo snel mogelijk naar Europa te gaan en belde me midden in de nacht op dat hij naar huis wilde, terwijl hij nog zeker een week in Siem Reap moest werken. Hij heeft wel vaker zulke problemen. Hij was zijn werk en land beu. De politieke instabiliteit in Cambodja kwam zijn neus uit en hij wilde liefst volgende maand nog naar Europa. Bovendien wilde hij niet dat ik de massage cursus ging doen, omdat hij dan al die tijd alleen moest blijven. Ik zei dat hij moest gaan slapen en dat hij eens wat rationeler moest denken. Zonder werk zou hij helemaal geen kans meer maken om mee naar Europa te komen. Bovendien voelde ik al genoeg druk om alles te regelen. Hij tierde en huilde en liet me niet met rust. Ik zette mijn telefoon uit en toen ik wakker werd om 3 uur 's nachts zette ik hem weer aan. Hij bleef bellen totdat ik compleet uit mijn slof schoot en er iets in mij knapte. Hij had me over de rand geduwd. Dara kan manipulatief zijn en vaak laat ik hem maar aanrommelen, maar dit was de laatste druppel die de emmer deed overlopen. Om rust te krijgen zei ik toe: "Ja we vertrekken in December" en ik hing op met een vastbeslotenheid om hem te verlaten.

In de komende dagen moest ik me sterk houden en Dara "naar de mond praten" terwijl ik mijn vertrek voorbereidde. Dit matte me totaal af, want ik ben een slechte leugenaar. Maar ik moest doorzetten. Ik hield van hem maar ik moest hem duidelijk maken dat ik geen speelbal was. Hij gebruikte mijn liefde voor hem om te krijgen wat hij wilde en dat liet ik niet meer toe. Het was de enige oplossing. Ik begon als een wilde alle huisraad uit te zoeken en in te pakken. Ik regelde ondertussen een slaapplek (de leegstaande ruimte bij de Apsara school) en verhuisde de spullen die ik nog nodig zou hebben tot aan mijn daadwerkelijke terugkeer naar Europa.

Hoe dichterbij de dag kwam dat Dara naar huis zou komen, des te zwaarder het werd. De laatste dag ruimde ik alles netjes op en schreef een brief om alles nog eens extra duidelijk te maken. Praten had niet mogen baten. Al die keren dat ik in de afgelopen 6 jaar had gevraagd of hij alleen af en toe wat van zijn eigen troep zou willen opruimen, waren tevergeefs geweest. Dara is een sloddervos, heeft een gat in zijn hand en wil zoveel mogelijk genieten en zo min mogelijk ervoor doen. Dat is niet reëel. Ik sloot me langzaam af en werd steeds negatiever. Ik wilde hem niet veranderen, want verandering kan alleen maar vanuit jezelf komen. Hij had een zetje nodig. Als er niets veranderde moest ik voor mezelf kiezen.

Ik wist een ding zeker: Ik wilde zo niet naar Europa en ik zag trouwen al niet meer zitten. Inmiddels 30 jaar oud, vond ik dat hij eindelijk eens wat verantwoordelijkheid zou moeten nemen. Als jongste in het gezin was hij het meest verwend geweest en kreeg veeltijds zijn zin. Toen verlieten zijn ouders Cambodja en omdat hij wilde blijven, bleef hij bij zijn zus. Dat ging niet lang goed, vooral in combinatie met zijn schoonbroer, want die liet niet alles toe. Op dat moment kwam ik naar Cambodja en vanaf die tijd begon "ons verhaal". Ik neem het hem niet kwalijk, maar in een relatie ben je met z'n twee en dan moet je compromissen maken en soms een beetje veranderen, dat heb ik in de afgelopen 6 jaar ook moeten doen.

Een praktisch leeg huis

Terwijl Dara thuiskwam was ik al weg en had mijn telefoon uitgezet. Ik liet mijn tranen rollen tijdens een wandeling langs de boulevard met Pichu. Ik voelde me leeg en alleen, maar wist dat het nodig was. Die nacht sliep ik wat onwennig in een vreemd huis. Tegen de morgen deed ik mijn gewoonlijke rituelen (douchen, mediteren en ontbijten) en zette mijn telefoon aan. In de brief had ik al gezegd dat ik geen telefoon zou opnemen, dus stond mijn telefoon vol met berichten. Ik liet het even op zijn beloop gaan. Toen ik later op de dag de hond ging langs brengen (hij smeekte om de hond zodat hij kon slapen) zag hij eruit als een boxer die net K.O. geslagen was. Zijn ogen waren enorm opgezet van het huilen en hij had nog geen minuut geslapen. Ik reed meteen weer verder. In een van zijn berichten stuurde hij; "Je hebt de hele ziel van het huis met je meegenomen, het spijt me...kom alsjeblieft met me praten". Dat deed ik, want ik ben geen sadist. Bovendien deed het mezelf teveel pijn hem zo te zien.

Hij kon het eerste half uur geen woord uitbrengen, zat op de vloer tegen de bank gekropen en huilde en snotterde met mijn brief in zijn hand. Het was duidelijk dat de schok indruk had gemaakt. Vanaf die bewuste dag is het alleen nog maar beter gegaan en verhuisde ik elke dag een paar spulletjes terug, als laatste (symbolisch) mijn koffer met kleren. We zijn weer dichter tot elkaar gekomen en zitten (min of meer) op dezelfde lijn. Hij is nog steeds een sloddervos en het gat in zijn hand is nog steeds niet dichtgenaaid, maar hij neemt uit zichzelf steeds meer voor zijn rekening. Je kunt tenslotte niet alles hebben. Het voelt alsof onze relatie-motor een grote revisie heeft gehad. Ik heb er ook van geleerd. Ik heb het te lang op zijn beloop gelaten en af en toe moet ik mijn perfectionisme laten varen en de boel de boel laten. Ik heb er lang over nagedacht om dit te plaatsen, want ik hou er niet zo van om alles "into the open" te gooien, maar het lucht op en kwetsbaarheid is geen zwakte. Zo hoor je het van mezelf en hoeft niemand wilde verhalen van anderen te horen. Bovendien was het vanaf het prille begin de bedoeling van dit blog om alles bloot te geven en gaat het mij juist niet om sensatie... roddels geven mij een anticlimax.

Het erop volgende weekend gingen we met Dara's familie naar de pagoda (tempel) voor Phum Ben, een Cambodjaans-Boeddhistisch feest voor de doden. Eten dient dan geofferd te worden om overledenen tevreden te stellen en te voeden. Ik vind het interessant om deze rituelen te aanschouwen en ook religieuze bouwwerken vind ik mooi, maar ben zelf geen aanhanger. Zo ben ik vooral geïnteresseerd in de seculaire (niet religieuze) kanten van het Boeddhisme. Ik ben spiritueel ingesteld, maar uitdrukkelijk niet religieus. Daar ben ik me gaandeweg bewust van geworden. Alles wat een mens angst inboezemd voor zijn eigen wezen, doen en laten (je bent een zondaar als je dit of dat doet), klinkt voor mij naar nonsens. Zolang iemand een ander geen bewuste schade toebrengt met de keuzes die hij maakt, ben ik blij. Dat is op zich al moeilijk genoeg. Ik heb geen religie of godshuis nodig om mij te vertellen wat goed of slecht is. In feite kun je me dan een atheist noemen want iedereen wil het beestje altijd een naam geven...bij deze!

De kleine Darita groeit als kool

Samen met de kids

Oktober:

Er stond ons iets moois te wachten: een reisje naar Phuket. Ik had 3 dagen extra vakantie opgenomen en het reisje en hotel waren "gesponsord". Zo kwam het dat we de 23e oktober landden met een kleine week plezier in het vooruitzicht. Het was niet zomaar een reisje, maar een belangrijke kennismaking. Eindelijk zouden we dan de kleine "Dani" van mijn zusje Liza gaan zien. Al die foto's van de afgelopen 10 maanden lieten mij hunkeren naar het lieve kleine mannetje met die helder blauwe ogen en eeuwige lach. Ik vond het ook een beetje eng, want hoe reageert dat kind op zijn oom, die hij nog nooit gezien heeft. Diezelfde avond lagen we al te rollen en te gieren van plezier op de hotelkamer, het voelde heerlijk. De rest van de vakantie kon voor mij al niet meer stuk. Wat zo'n nieuw leven allemaal teweeg kan brengen.

Gezellig met de hele bups

Met z'n tienen waren we maar liefst. Genieten van de stranden en de natuur, scheuren door de bergen op de brommers, lekker eten (de italiaan was favoriet...echt gewaagd Aziatisch haha!) en heerlijke Thai-massages. Af en toe een duik in het zwembad van ons hotel, wat overigens het schoonste en meest prijswaardige hotel is dat ik ooit bezocht. A casa di Lucca (tip) was als een thuis weg van huis. De eigenaar maakte zelfs voor mij elke morgen mijn havermoutpap klaar. Ik rende mijn langste parcours ooit (en dat ook nog bergop en af en over het strand) maar vergat de app te starten. Later reed ik de route na omdat ik niet kon verdragen niet te weten hoe ver het was...8.6 kilometer, lekker bezig!

Big Buddha

Even afkoelen in de waterval

We bezochten Ko Racha, een eiland met parelwitte stranden en moesten daar met een traktor en oplegger via een modderweg aan de andere kant van het eiland gaan lunchen... een wilde, spannende rit! De laatste dag naar de grootste huisdierenwinkel van Thailand want ik wilde alvast een reistas voor Pichu kopen. Het was net even anders dan we ons hadden voorgesteld. Ik stelde me een warenhuis voor, doch het bleek niet veel groter dan ons appartement te zijn. En daar had ik iedereen een uur voor laten meerijden, haha! De rest van de middag lekker languit gelegen op Surin Beach en nog even lekker genieten en knuffelen met onze kleine man. Ik mis dich noow al "hertje"! Dwayne, Liza, Henk, Annette, Syl, Iris en Richard... het was een onvergetelijke vakantie, tot gauw.

Zaterdag de 31e was het weer Halloween-feest op school en ik werd opnieuw als presentator gevraagd. Ik haalde alles weer uit de kast om er zo afgrijselijk mogelijk uit te zien, want hoe griezeliger des te geweldiger de kids het vinden. Een geslaagde middag was het gevolg.

Inmiddels is het een dikke week geleden dat we in Phuket waren en het was een week lang afkicken van alle belevenissen. Ik ben minder gemotiveerd om te blijven werken en kijk uit naar het vertrek... Pichu is inmiddels al halverwege het "honden-inburgerings-traject" wat inhoud dat ze alle benodigde inentingen, een rabiestest, paspoort en papieren nodig heeft. Gemakkelijker dan je geliefde meenemen. Hoe triest klinkt dat? De rabiestest duurt in totaal drie maanden en is op 13 december voltooid. Dan krijgt ze een medisch certificaat en mag ze officieel Europa in... en dat grapje heeft dan bijna $ 400 gekost en dan de vlucht nog. Maar ja, ik zou haar voor geen goud achter laten.

Reistas voor Pichu, ze mag mee in de cabine onder de stoel

Oké... en dan nu het plan. De Thai massage cursus zou plaats gaan vinden in Chiang Mai. Dit is geen goedkope cursus en duurt maar liefst 10 weken. Voor die tijd moet ik ook onderdak en eten regelen, maar dan ben ik wel "officieel" Therapeut en mag ik de eerste twee niveaus onderwijzen plus voeten-massage. In de toekomst kan ik nog een vervolgcursus volgen om alle niveaus te mogen onderwijzen. Voor de verhuizing naar Duitsland heb ik een budget klaar. Ook een groot gedeelte aan geschonken meubels staat al klaar voor me in Venlo. Dit maal wil ik "basic" gaan leven met alleen dingen die we echt nodig hebben, ik heb hier al genoeg opgehoopte rommel op moeten ruimen. Een mens verzamelt wat bij elkaar in 6 jaar!

Hier moet het gaan gebeuren

De financiering van de cursus wil ik via crowdfunding gaan doen. Voor wie nog niet weet wat dat is: Je zet een website in elkaar met een project en een bepaald doel. Je bepaald een streefbedrag en een einddatum voor het project (meestal 50 á 60 dagen) en gaat dat dan "marketen" via social media zoals Facebook en twitter, vrienden en familie. Belangrijk in deze is niet zozeer het bedrag dat mensen doneren, maar meer dat het verhaal zich verspreidt en het publiek dat je daarmee creëert dat zich betrokken voelt en die vervolgens je project gaan volgen. Bovendien verbind ik aan elk bedrag een "tier" oftewel tegenprestatie. Dus als je iets doneert help je daarmee iemand die het nodig heeft om een massage te ontvangen en vanaf een bepaald bedrag krijgt de donateur zelf ook een massage. Ik ga dat doen via "Causevox", een nieuw crowdfunding platform dat wereldwijd werkt. Aangezien ik nog niet in Europa woon kan ik niet deelnemen aan Europese platforms en ook de Amerikaanse hebben regels waar ik buiten val. Causevox lost dat probleem voor me op.

Het crowd-funding platform

Momenteel ben ik druk aan de website aan 't bouwen want hij moet deze week nog af. Ik wil minimaal 50 dagen voor de "campagne" hebben en heb daar natuurlijk hulp bij nodig. De deadline wordt 31 december 2015, de laatste dag van dit jaar. Het gaat dus niet alleen maar om geld, maar vooral om het rond-spreken en het bouwen van een betrokken gemeenschap, zoals delen op Facebook en vrienden en familie aanspreken. Samen kunnen we zo voor veel mensen met chronische pijnen het leven wat aangenamer maken. Ik ga op diezelfde website daarover een blog bijhouden over de stand van zaken en als het doel compleet is kan iedereen de voortgang blijven volgen. Ik zoek nog een aantal teamleden, die het leuk zouden vinden om hieraan mee te werken. Ieder teamlid krijgt zijn eigen gelinkte pagina op de site. Het is maar een kleine moeite, hooguit 20-30 minuten per dag en als het doel is behaald loopt alles vanzelf verder. Fase 2 van het plan is het opzetten van de massagepraktijk (aan huis) en het ontwikkelen van een educatief project voor jeugddelinquenten in samenwerking met de overheid in Duitsland of Nederland.

Ik ben zo positief over dit plan dat ik alles-op-alles ga zetten en de volgende week mijn baan opzeg. Enerzijds omdat de cursus al op 29 december start en anderzijds omdat als ik het verzuim om een maand van tevoren op te zeggen ik een halve maandloon verlies en dat kan ik echt niet missen. Als voorproefje alvast mijn nieuwe logo, ontworpen door een professionele Pakistaanse vrouwelijke designer via fivrr.com (Klik op de link om haar andere designs te zien). Ik zoek nog een ondertitel, een soort slogan en zou graag je commentaar horen over het logo en de naam, dit zou eventueel nog aangepast kunnen worden, mocht het nodig zijn.

Spreekt het een beetje aan?

Als ik de cursus voltooid heb zijn we halverwege maart 2016 en dan blijf ik nog een drietal weken bij Dara voordat ik definitief terugvlieg. In die tijd ga ik bij wijze van extra praktijkuren de kinderen met bewegingsstoornissen en spasmen bij de broeders dagelijks masseren. Zo kan ik ook de opgeschoten jongens die ik bij de zusters heb zien groot worden nog een tijdje zien. Vorige maand was ik er nog met Dara, want die heeft zoveel kleren dat we een zeecontainer nodig zouden hebben om ze mee naar Europa te nemen en de jongens zijn er dolblij mee.

Ter informatie alvast een overzicht van de 300-uren/50 dagen cursus in Chiang Mai:

• Basis Thai-massage, Niveau 1 - 5 dagen
• Gevorderde Thai-massage, Niveau 2 - 5 dagen
• Therapeutische Thai-massage, Niveau 3 - 5 dagen
• Thai massage stage; masseren in verzorgingscentrum bejaarden / kinderen met lichamelijke beperking, helende massage, massagetechnieken voor specifieke aandoeningen, praktijkexamen - 11½ dagen
• Fysiologie, anatomie, kinesiology en pathologie in Thai massage - 2 dagen
• Workshop; voorbereidingen voor een goeie Thai massage, professionele werk-ethiek en contra indicaties - 1 dag
• Traditionele Thai Medicijnleer in de praktijk door lokale medicijndokter - 1 dag
• Lesgeven; planning en probleemoplossing - 1 dag
• Thaise voetmassage - 3 dagen
• Lesgeven in Thaise voetmassage - 1 dag
• Thaise voetmassage stage, lesgeven aan een kansarme gemeenschapsgroep - 2 dagen
• Hoog-risico geïntegreerde Thai massage en therapeutische massage -1 dag
• Step on massage (met voeten) - 1½ dag
• Basis Thai massage lesgeven (educatieve instelling), Niveau 1 - 2 dagen
• Basis Thai massage lesgeven (jeugdgevangenis), niveau 1 - 5 dagen
• Schriftelijk examen - ½ dag
• Thai tafel-massage training en lesgeven - 2 dagen
• Studiereis Queen botanische tuin, workshop over genezende kruiden - 1 dag
• Lezing / workshop over Thai massage bedrijfsvoering en marketing - ½ dag
• Weekend: zelfstudie en mogelijkheid tot extra massage oefeningen massagelokaal - naar eigen inzicht!

In het volgende blog-bericht zal ik de "campagne" zoals dat heet, wat verder uitdiepen en ook de links plaatsen. Daarna zal het blog op deze lokatie langzaam tot een einde komen. Verder ook extra informatie over Thai massage natuurlijk. Ik ga bovendien elke Facebook-vriend/vriendin een persoonlijk bericht sturen, want het nadeel van Facebook is dat je niet van al je vrienden posts ziet en andersom. Zo weet ik zeker dat iedereen het krijgt. Dat gaat nog een hele klus worden, want ik ken bijna al mijn Facebook vrienden persoonlijk - ik schat zo'n 500! En ik heb jou nodig (ja jij ook!) om de boodschap te verspreiden. Dus vooral delen als het zover is...of je bij mijn team aansluiten ;-)

Heb je vragen of tips, dan kan dat altijd via een persoonlijk bericht op Facebook, via mijn twitter (@lei_stonebox) of op viber/whatsapp onder nummer +855977553525. Even toevoegen en je hebt me te pakken. Houdt er wel rekening mee dat het hier 6 uur later is, anders haal je me uit mijn slaap. Dat mag wel als het voor een grote donatie is...gheghe!

Bedankt voor het lezen, hopelijk was het weer interessant genoeg!

Leon