Cambodja is nog altijd een derde-wereld-land. Volg mijn persoonlijke ervaringen tijdens het dagelijks leven, mijn werk als leraar Engels en mijn liefdadigheidsprojecten in Cambodja op de voet. Proef mee van het wel en wee van de Cambodjaanse cultuur...
Onze beste vriendin Seca is de vorige week getrouwd met Enrique, een sympathieke Spanjaard uit Barcelona. Met een traditionele "Khmer" bruiloft in het vooruitzicht was Enrique wat opgelaten over wat hem allemaal te wachten stond. Tijdens een Cambodjaanse bruiloft kleedt het echtpaar zich maar liefst 8 keer om! 7 Keer in een verschillende kleur want elke weekdag heeft in Cambodja een eigen kleur. Vroeger kleedde men zich volgens dit gebruik, maar heden ten dage wordt dit alleen nog voor ceremoniën en huwelijksplechtigheden gebruikt, al neemt men het niet meer zo nauw met de exacte kleurstelling. Uiteraard gaat dit via een verhuur-service, want de kosten zouden anders de pan uitreizen. Als laatste is de moderne versie (bruidegom in pak en bruid in het wit) aan de beurt. De originele kleuren met weekdagen op een rijtje (zie onderstaande foto, sorry voor de slechte kwaliteit)
Zondag: Rood
Maandag: Oranje
Dinsdag: Violet
Woensdag: Groen-geel
Donderdag: Groen
Vrijdag: Donkerblauw
Zaterdag: Donkerpaars
Enrique tijdens zijn eerste verkleedpartij
Om het leed (haha) wat te delen beloofde ik Enrique dat ik ook in traditioneel kostuum zou komen. Zo gezegd, zo gedaan. Dara op pad gestuurd om zijde te kopen en daarna maten opgenomen bij de kleermaker. Zoals verwacht kwam Dara met meer stof terug dan afgesproken, dus uiteindelijk heb ik er nu ook twee mooie linnen bloezen met lange mouwen en een witte pantalon ("zwart staat niet bij traditioneel", was Dara's motief) bij. Het viel allemaal wat duurder uit maar ach... ik koop zelden iets voor mezelf en ik verwacht in de toekomst nog wel meer trouwerijen hier. Bovendien heb ik wat warm spul nodig voor Nederland. Heb inmiddels een spijkerjack en een paar winterschoenen, nu alleen nog een echte winterjas, een paar sweaters en t-shirts als onderkleding. Ik verwacht een kou-attack als ik in Nederland aankom in december!
Enrique met z'n neefje
Ik op z'n traditioneel Cambodjaans
Omdat de kids van AAA er 5 weken niet zullen zijn, besloot ik op verzoek van Seca om de zaterdag voorafgaand aan de bruiloft te besteden aan het koken van een vegetarisch menu. Een Duitse genodigde was de enige andere vegetariër, dus er was werk aan de winkel. Ik maakte een zestal gerechten, 3 westerse en 3 Cambodjaanse. Als opwarmer een snack van gemarineerde, gefrituurde champignons met chili-dip, zondagse soep met (nep) balletjes en een knapperige salade met mediterrane dressing. Als hoofdgerecht "koko" (Cambodjaans curry-stoofpotje van allerlei groenten met tofu) en gestoomde "mini-paksoy" in pittige knoflook-soyasaus met gemarineerde zachte tofu. Daarbij gewokte rijstnoedels met Aziatische groenten-mix. Allemaal gezond en lekker! Mijn Duitse mede-vegetariër genoot er zichtbaar van. Zelfs de familie van Enrique die bij ons aanschoven prefereerden mijn brouwsels boven de catering (houden blijkbaar niet zo van Aziatisch), wat op zich geen probleem was want ik had uiteraard veel te veel gemaakt.
Mijn vegetarische brouwsels
Cambodjaanse zoetigheden (desserts) van de catering
Voor de bruiloft moest ik al om vijf uur op. Voor mij niet zo'n probleem aangezien ik elke morgen al om half zes opsta. Bruilofts-ceremoniëen beginnen in Cambodja om zeven uur. Douchen, mediteren, ontbijten (ontbijt bij de bruiloft is verzadigd met vlees, dus daar voor mij alleen fruit), omkleden, nieuwe handgemaakte schoentjes aan (die naar bleek veel te strak waren en behoorlijke blaren achterlieten) en op naar de 1e helft van de feestelijkheden. Met de auto naar Diamond Island was nog niet zo gemakkelijk, want uitgerekend die dag waren demonstraties op touw gezet door de politieke oppositie en alle straten rond het centrum waren gebarricadeerd. Slechts een handjevol waren toegankelijk voor noodgevallen en inwoners van het gebied, doch zwaar bewaakt. Uiteindelijk waren we toch nog op tijd. Tijdens de huwelijksceremonie heb ik me bij de familie van Enrique geschaard, bij wijze van getuige omdat het anders maar dun bezaaid zou zijn qua westerlingen.
Vers vlees op de markt... voor mij niet meer van toepassing!
Mijn vaste tofu & noedel-kraam
Verkoopster met een goedkopere plek... onder de trap!
Fruit wordt klaargezet voor de huwelijksceremonie
Enrique legt geloftes af tegenover zijn schoonmoeder
Een dik uur in kleermakerszit... pfff, stijve ledematen!
Daarna de haarceremonie. Familieleden en kennissen knippen het haar van het bruidspaar (niet echt natuurlijk) en besproeien het met parfum, bij wijze van zegening en gelukwensen voor het kersverse paar. Tijdens deze ceremonie voert een duo (man en vrouw) een komische act uit, wat het serieuze karakter van de ceremonie toch erg plezierig maakt. Zelfs ik begrijp er toch een en ander van. Heb ik toch al meer van de taal opgepikt dan ik dacht! Rond lunchtijd was het tijd voor een ruime middagpauze. Ik kon eindelijk mijn te strakke schoenen uitschoppen (ik voelde me als Pinokkio, zo stijf als ik erin liep) en bereid het avondeten verder voor.
Drie verschillende klederdrachten op rij
Daarna was het tijd voor de volgende verkleedpartij. Ik liet de nieuwe schoenen links liggen en nam mijn lievelingsstappers die ik een opknapbeurt had laten geven. Jasje uit de verhuur erbij en zo stond ik voor de rest van de avond "strak in het pak". Vroeger had je mij zoiets niet moeten vragen, want zelfs als getuige bij de huwelijken van mijn oom en mijn neef, ging ik "cashual" gekleed. Sinds ik verplicht ben om op school formeel gekleed te komen, heb ik er niet zo'n moeite meer mee. Het ziet er ook best puik uit, al zeg ik het zelf.
Samen naar het vogeltje lachen
Auw! Ze zitten nog erg strak
Cambodjaanse bruiloften verschillen enorm van onze westerse feesten. Het bruidspaar heeft zelf weinig tijd om van het festiviteiten te genieten. Pas als ze alle gasten verwelkomd hebben (bij de voordeur), kunnen ze nog net een dik uur van het gedruis meebeleven. Bovendien bestaat het merendeel van een bruiloft uit eten. De zaal is ingedeeld in tafels voor 10 personen en pas als een tafel compleet bezet is (zo zit je dus vaak bij mensen die je niet kent) wordt de catering in gang gezet. Zo eet men dus in volgorde van binnenkomst en terwijl de een aan het voorgerecht begint, is de ander al "kachel" van de whisky! De laatste twee uur wordt er eigenlijk pas gedanst, want in Cambodja zijn feesten vaak vroeg ten einde. Meestal is het tussen 9 en 10 over, maar dan heb je het ook wel gehad als je vanaf 5 uur op de been bent.
Aan tafel!
Seca in kleur no.4 met bruidsmeisjes en Dara
Na het ontvangen van de gasten, is er nog een inzegenings-ceremonie, waarbij het bruidspaar over een rode loper tussen de gasten doorloopt (zie filmpje), terwijl ze bedolven worden onder een regen van bloemen. Prachtig om te zien. Aangezien er Khmer-muziek de boventoon voert op Cambodjaanse bruiloften, werd bij Enrique en Seca de gulden middenweg bewandeld door de band. Ik werd onverwachts door Seca gevraagd om voor haar en Enrique de openingsdans te zingen. Je ziet, zelfs in Cambodja kom ik er niet onderuit! Ik voelde me overigens wel vereerd om deze taak te mogen vervullen. Het werd "Hello" van Lionel Richie. Verwonderde blikken, een dankbaar applaus en rozen vielen me ten deel... ik voel me nog altijd wat opgelaten als dat gebeurt. Zelfs op 38-jarige leeftijd word ik er nog steeds verlegen van.
Hello...is it me you're looking for?
Yes, I can see it in your eyes!
Tegen het einde van het feest was onze tafel al opgeruimd en bleek mijn cameratasje en reservebatterij spoorloos verdwenen te zijn. Had iemand de plastic zak waar ook nog ander spul inzat voor afval aangezien of het gewoon weggepikt? Wat moet iemand nou met een camera-batterij en een tube gel? Ik had net de dag ervoor een nep-batterij als reserve gekocht, maar het origineel was nu weg... balen! s' Middags was thuis in de parkeerruimte mijn helm ook al voor de 3e keer gestolen. Alsof de bruiloft niet al duur genoeg was!
Nu stelen ze ook al camera-batterijen en gel!
Op weg naar huis zagen we de overblijfselen van de demonstraties (scheermesprikkeldraad en dranghekken) overal langs de weg staan. Na de middagpauze hadden we al via sluipwegen de weg terug naar de zaal moeten vinden, want we kwamen er nergens meer in. We reden met een omweg naar huis omdat er op verschillende plekken nog relletjes aan de gang waren. Maandag vernam ik dat er een persoon door het hoofd geschoten was en er tientallen gewonden waren gevallen, met name door traangas, katapulten met stalen knikkers en rubberkogels van de oproerpolitie. De dode was niet eens een demonstrant, maar een bijstaander. De politie ontkent met "echte" kogels geschoten te hebben.
Gisteren vonden er opnieuw demonstraties en ongeregeldheden plaats omdat de nieuwe regering geïnstalleerd werd. Sam Rainsy, de leider van de oppositie had een boycot "beloofd" en zo waren de 55 zetels van de CNRP gisteren aldus leeg. Het wedijveren voor een hertelling blijft maar voortgaan, zelfs na het 2e gesprek onder leiding van Koning Sihamony. De 61-jarige Hun Sen had eerder al ingestemd met een hertelling maar weigerde dat te laten doen door een onafhankelijke commissie, dus dan kun je al raden hoe de hertelling zal verlopen. In het verleden brak Hun Sen al met de UN en liet ze weten hun bemoeienissen en adviezen aan zijn laars te lappen.
Koning opent het nieuwe parlement, zonder de 55 leden van CNRP
Na de verkiezingen van 28 juli van dit jaar, beweerde Sam Rainsy al dat er flink gesjoemeld was met de stemmen... geen verrassing als je weet dat Hun Sen al 28 jaar aan de macht is. Buitenlandse NGO's en mensenrechtenorganisaties kregen veel meldingen van intimidatie door lokale autoriteiten, als dorpelingen niet op Hun Sen zouden stemmen. Ook was er een absurde stijging in aanvragen voor identiteitsbewijzen in de weken vóór de verkiezingen, wat kan duiden op "geeststemmers" - mensen die niet bestaan of overleden zijn. Het touwtrekken zal voorlopig nog wel geen einde kennen en Cambodjanen wachten gespannen op een oplossing... of misschien wel een strijd! We zullen zien. Lees de artikelen van "Washington Post" en "Phnom Penh Post" maar eens na (Engels uiteraard)
Netjes en strak in het pak met het bruidspaar en mijn schat!
Ondertussen ben ik veel bezig met de voorbereidingen op mijn reis naar Nederland en zie mijn takenlijst sneller groeien dan dat ik het gedaan krijg, waardoor mij frustratieniveaus soms stijgen en ik wat nerveus word. Ik realiseer me dat ik niet alles meer gedaan zal krijgen en moet een selectie gaan maken, wat betekent; veel schrappen en het belangrijkste doen, al is dat gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ik wil zoveel maar heb nog maar 10 weken. Tussentijds moet ik gewoon werken en ook af en toe slapen, haha!
Eindelijk ben ik uit het slop genaamd "lichamelijk ongemak" gekropen. Na mijn pijnlijke hemorroïden-aanval meer dan drie weken duurde moest ik het bij wijze van afsluiting vorig weekend nog even bekopen met een spoedgriep. Spoedgriep? Wat is dat? Ik heb het beestje maar een naam gegeven maar wat me vorig week vrijdag overviel kwam als de bliksem en was (gelukkig) weer bijna net zo snel verdwenen. Ik gaf rond 4 uur les op de kleuterschool en had een vreemd "mondgevoel", het was alsof het water vreemd smaakte. Op weg naar mijn laatste parttime karwei vóór het weekend, maakte een vreemd duizelig gevoel zich van me meester. Gedurende de les (dit keer volwassenenonderwijs) voelde ik mijn lichaamstemperatuur stijgen en een onaangename spier- en hoofdpijn (bekende symptomen) naar binnen sluipen. Thuis aangekomen was mijn temperatuur binnen twee uur naar bijna 39 graden gestegen. Ik nam een grieptabletje (meestal gebruik ik niks omdat ik dat onzin vind), want ik wilde er zo snel mogelijk vanaf. Toen ik zaterdagmorgen wakker werd, was het onbehagen warempel compleet verdwenen, vreemd... Ik vermoed dat opgehoopt slaaptekort de dader was. Wel was in de nasleep zo goed als al mijn energie opgebrand, dus ik besloot om me de rest van het weekend rustig te houden. Waarschijnlijk had mijn lichaam dat 'n keer nodig.
Kort maar krachtig!
Ik ging die zondag wel naar de kids, want die kijken altijd uit naar mijn komst en ik wilde ze niet teleurstellen. De week ervoor had ik behoorlijk wat werk gestoken in het maken van stresspoppetjes. Ballonnen vullen met bloem door een trechter, aanstampen met een stokje (pfff... flink onderschat, zo'n 20 minuten per stuk) dichtknopen en versieren. Na het vullen van 6 ballonnen zag ik eruit als een dopedealer wiens zak met handel zojuist geknapt was, haha. Het was wel lachen, we hadden er zelfs een moslim bij met hoedje en sik en noemden hem bij wijze van grap "Osama". En voor de Islamitische lezers onder ons (zou zomaar kunnen) niet meteen sikkeneurig worden hè...! Ik ben multicultureel ingesteld en stem niet op Wilders, maar hou wel van een goede grap ;-)
Links; Osama met sik en een "big smile"
Omdat mijn energieniveau niet zo degelijk was had ik vorig weekend niet zoveel zin en kracht om een heel knutselproject op te zetten, dus werd het origami... ook leuk. Eigenlijk had ik nog een veel leukere verrassing voor erna... pannenkoeken! Ik had het beslag al thuis geklopt en ging met nog meer materieel op pad als voor een complete kampeertrip. Na het vouwen van een serie origami figuren haalde ik mijn pan tevoorschijn, wat vreemde blikken uitlokte. Ik goot wat olie in de pan, daarna wat beslag en na het stollen gooide ik de pannenkoek door de lucht en ving hem weer netjes op zijn andere kant weer op... je had die gezichten eens moeten zien. De volwassenen hadden ook lont geroken en schaarden zich bij de kids.
Ja...gooien maar!
Aan de lopende band
Er ontstond een klein fabriekje. Ik legde de reeds voldane meellappen op een bord, dat werd vervolgens verwisseld voor een leeg bord en verdween de eetkamer in. Daar werd het ruim besmeerd met de chocoladepasta en gecondenseerde (zeer zoete) melk die ik uit mijn tas getoverd had. Werd opgerold, in tweeën gehakt en zorgvuldig op een kartonnen bordje geplaatst. Een ding werd ik een beetje sacherijnig van. Cambodjaanse kinderen zijn erg beleefd en nederig tegenover de ouderen en lieten ze voorgaan in het verorberen van de eindresultaten.
Grote kinderen worden weer klein!
Toen er al 10 koeken verdwenen waren en er nog geen einde zichtbaar was, werd ik een beetje kriegel en riep ze een halt toe. "De volgende eten jullie zelf", riep ik luid genoeg, zodat ook de volwassenen het konden horen. Ik zag wat verwarde blikken heen en weer schieten tussen de kids en de graaiende volwassenen, maar dat kon me niet schelen. Soms heb ik maling aan die culturele nederigheid, de pannenkoeken waren tenslotte voor de kinderen bedoeld en niet voor de reeds goed doorvoede oudere monden. Volwassenen kunnen in Cambodja soms best egoïstisch zijn en kinderen zeggen onderdanig "ja en amen", maar die vogel gaat dus niet op als ik er ben. Dan maar een potje breken... al is het tegen wil en dank! De kids genoten er met volle teugen van, misschien stiekem zelfs een beetje meer door mijn "actie".
...mensen ook eens aan een ander denken en niet alleen hun eigen behoeftes bevredigen!
De ruimte voor de kids is helaas nog niet in gebruik (zie onderstaande foto met de toekomstige inwonende kids, ten tijde van de oplevering in Juli 2013, sorry voor de Duitse inscriptie) en het tijdstip wordt nog uitgesteld tot eind oktober. Het zit namelijk zo: De familie van AAA gaat met een aantal kids op "werkbezoek" voor zes weken (vanaf de 2e week van september) in Korea. Ze zijn ingehuurd door een grote Koreaanse firma en gaan aldaar dagelijks vier Apsara shows opvoeren. De vluchten, eten en accommodatie worden vergoed, en reken maar dat de familie daarbovenop nog een flinke vergoeding krijgt, anders zouden ze er niet aan beginnen.
Op die manier kunnen ze zelf in hun financiële behoefte voorzien wat natuurlijk ook zijn voordelen heeft. Zo hoeft daar geen sponsorgeld in gestoken te worden, wat ik met "Stichting Cambodja-Kids" ook überhaupt niet van plan ben. Alles is en blijft uitsluitend voor de kids! De school moet gedurende die periode helaas wel dicht omdat Metry en haar dochter er niet zijn en zonder onderwijzers is er natuurlijk geen les mogelijk. Ik blijf wel voor de overgebleven kids activiteiten toen tijdens die periode. Jochen heeft tussentijds bijna alle sponsoring voor de vaste lasten van de kids bij elkaar gekregen.
De website heeft tussentijds door mijn "bezige-bijen-bestaan" wat achterstand opgelopen. Ik heb geen updates meer gedaan, dat is dus het volgende punt op mijn agenda. Ik krijg de youtube functie maar niet aan de praat en ik moet nog een "in 't zonnetje" pagina maken. Hier komen alle initiatieven op te staan die mensen organiseren ten behoeve van de stichting. Dat hebben ze immers verdiend en is een leuk voorbeeld voor mensen die ons in de toekomst zouden willen helpen met een sponsorevenement. Ik hou je op de hoogte.
Youtube... handig, nou moet het alleen nog werken op mijn website!
In de tussentijd ben ik druk bezig met het plannen van mijn reis naar Nederland. Ik ben normaal niet zo'n planner maar omdat ik niet veel tijd heb, zit er niets anders op. Ik heb ruim drie weken, maar het is niet zomaar vakantie. Ik wil onder andere wat activiteiten organiseren voor de stichting en ik heb wat dagen nodig om samen te zijn met de mensen die me liefs zijn en dan zijn de ruim drie weken die ik heb eigenlijk nog veel te kort. Bovendien ben ik er in de tijd van kerst en nieuwjaar, dus dan word ik al opgeslokt door familie... reken maar!
Binnenkort; ruim 3 weken lang tulpen, molens, klompen en kaas!
Ik moet daarnaast nog wat administratieve zaken regelen zoals een nieuw paspoort en belastingzaken en dan blijft er al niet veel meer over. Ik heb mijn vliegticket overigens al zes weken geleden geboekt, maar wil de precieze datum niet noemen. Ik verwacht een omgekeerde cultuurschok want ik ben Venlo inmiddels ontgroeid. Ook een lichamelijke omschakeling qua weer (leef al bijna 4 jaar in een tropisch klimaat) staat me te wachten, dus wil ik de eerste dagen in rust acclimatiseren en bijkomen van de reis. Daarna zal het wel een circus van evenementen gaan worden, totdat ik weer vertrek.
Ticket is geboekt; retour Bangkok-Amsterdam met Eva Air (Taiwan)
Ik ben op een idee gekomen hoe ik de hordes mensen die ik ken, de kans kan geven om een glimp van me op te vangen en effe bij te kletsen. Nee ik heb geen sterallures en ben geen filmster (al klinkt dat in de vorige regel zo), maar iedereen die ik ken bezoeken zit er nou eenmaal niet in. En zo kwam ik op het volgende; Ik ga een aantal "meet & greets" te organiseren. Ik zit te denken aan 3 á 4 middagen en/of avonden bij mijn favoriete stekjes. Mijn oude stamkroeg "De roeije liew", inmiddels verhuisd en omgedoopt tot "Kefee de klep" leek mij alvast een leuke.
Het nostalgisch ingerichte "preuf en praotlokaal de klep"
Daarnaast misschien nog bij "Motown music cafe" op een rustig tijdstip en eventueel bij de nieuwe "Wijnbar XO" van Mark en Frank. Dit lijkt mij een leuke manier om iedereen even te zien en om effe te knuffelen uiteraard. Ik kan helaas geen rondjes geven, want dat geld hou ik liever voor de kids en ik heb in eerste instantie geen vetpot om mee te nemen. Ik neem aan dat iedereen zich wel een betaalde consumptie kan veroorloven voor een potje kletsen met mij. Ik laat het jullie spoedig weten. Moet nog wat data prikken (verschillende tijdstippen en dagen, ook voor de lui met onregelmatige diensten!) en dan maak ik er een Facebook pagina voor aan.
Mijn (in het verleden) favoriete "swingcafe" Motown!
Afgelopen zondag had ik een film-middag voor de AAA-kids gepland. Disney-klassieker; "Ariël, de kleine zeemeermin". In de jaren '90 wel honderd keer gezien met Bendji en Jamilla, mijn (toen nog) kleine neefje en nichtje. Sreynit, een van de inwonende meisjes, had vorige week toevallig een Engels boekje van deze bewuste film en dus heb ik hem meteen gedownload. Het was overigens de eerste keer dat ik hem in het Engels zag, best vreemd als je die nNederlandse liedjes uit je hoofd kent. Zakken chips, oreo koekjes en (ja, ook een echte klassieker) "Capri sonne". Je weet wel; die aluminiumfolie drinkzakjes met rietje, waarbij de kans dat je rietje er aan de andere kant weer uitkomt (dus twee gaatjes) of dat je helemaal onder het zoet-plakkerig goedje komt te zitten als je er per ongeluk in knijpt, boven de 35% ligt. En ja hoor...allebei gelukt!
De handen waren sneller dan mijn lens!
Ouwe bekende; "Capri sonne"
Met z'n zessen voor de laptop
Ook 'n oreo?! Yammie!
Desondanks, of misschien juist daarom, was het heerlijk om te zien hoe ze ervan genoten. Mijn mac-book op een stoel en allemaal (Cambodjaanse stijl) in de kleermakerszit. Ze hebben de film muisstil afgekeken. Als afsluiter nog een half uur "Charlie Chaplin", dat werkt overal ter wereld voor alle leeftijden, het blijft tijdloos. Ik was zo stijf als een hark en had een houten kont, toen ik mezelf anderhalf uur later uit de knoop haalde.
De 3 jarige Lyly geniet van Charlie Chaplin
Daarna heb ik het nog een keer dunnetjes overgedaan bij Raksmey (pleegdochtertje van Jochen) thuis met de kids uit haar "woonpark". Ik moest het geld voor haar schoolboeken nog afleveren, dus heb ik daar meteen een combinatiebezoek van gemaakt. Acuut werd er een poedelnaakt baby'tje bij me op schoot gezet (moeders was met het avondeten bezig) en daar zat ik dan nog 'n keer ruim een uur als geïmproviseerde oppas voor zeven. Dit keer zongen we kinderliedjes (in het Engels) die ik voor de kleuterschool gebruik (zie voorbeeld hier beneden) en na ruim een uur was het alweer etenstijd. Het was een heerlijke dag, niet alleen voor de kids!
Pitchu heeft er inmiddels een tweetal nieuwe hobby's bij; op tafel slapen en paraplu's aanvallen, waarvan de foto en het filmpje die volgen getuige zijn. Intussen regent het hier nog wel even vrolijk door (tot ongeveer half november) en Pitchu weet inmiddels ook dat ze niet over de drempel mag als het balkon nat is, in verband met vieze voetafdrukken op de vloer... ja sommige tics leer je je baasje nooit af, hihi!
.JPG)
